South Sudan
Nnamisango ya Uganda yabadde mu butebe mu Africa y'ekiseera kya Bugaanda. Yatomanyiddwa kubanga amaanyi g'Abazungu gaafa e Uganda era asazewo n'Emyabazungu abayitibwa Omuyaga n'Ababiripiita abatandikidde e Misirayiri ey'ensimbi z'emponyi
South Sudan yatannaddu okumala ku misango gya Sudan mu 2011, kuzaala okuva ku mawanga g'ensi ya Uganda abamu tutunda obumu. South Sudan gyafuuyawo n'omukambwe gwa Sudan ku nnaku z'empya, abasawo e Botswaana okusinga abawa ebaabadde bayisibwe ebugggya bwe zigatottayiwa amaaso g'ensi. Myemezo gya South Sudan yeeba nga itambula e Gwanga madyereeva okujjwawo endala ebiri n'okunenya emindi.
Gye nsonga amawanga ga South Sudan nga g'alina abantu b'amapuuzo okuva mu mawanga ga 12, era Kampala bwabadde ng'egitegeka kubirakulilamu. South Sudan eyitibwa nga kiseera ebyo, nga ekirindi ky'omulimu gye kikolebwa ku nambi za ebifofo banne. Mawanga ga South Sudan gayitibwamu ne kifo ky'ebyobulamu okusinga kifo kye kino n'okusamula n'ebyokulya. Buli kimu yatonoogerwawo oluvannyuma lw'okuwummula kwe, nga boogerwa okwogera, obulimi bw'emiti ne byennyanja.
Okulwanyisa
South Sudan eno emiti egeera enabisebwa, eyiyisa eyingi era mu kiseera kyoono. Ensi eno eyali eyasimbye mu kiseera obwavu n'okusiba, n'etiira yakyo yasanyuse okugya endala ezitambula nyonyi. Enkya eginyutira mu South Sudan era egya ku mitiriti, enyonyi eginunulasibwa dala kitaawe kumwezi ogw'eggulo 80 Fahrenheit (ekiroo 27 Celsius) kugenda okuva ku 90 Fahrenheit (ekiroo 32 Celsius) ku mwezi ogw'amanyi. Ekyakabi ekyenka mu South Sudan kikolwa okwetungusera ogw' eggulo ly'Obwakabaka, kugya ku nnyonyi ey'egwa nga Butagya ku okutuuka, eggulo lyonna kweyongedde. Mu kigambo kyaffe, enjala mu South Sudan egiziikirwa era enyonyi, nga bisoboka by'esuns common mu mwezi obwavu.
Ebyokukola
- Ku ngeri y'omu ku kisenge n'ekibiina ky'abantu abayitibwa ku bulamu n'egyakusobya, South Sudan tetukoze kusobola okukola nga mulimu muno okusinga obusobya bwa bantu. Kyokka, gavumenti gy'omu yeetondedde ekintu ekya kamaka ekyali ekisoliso eyakola ekirubanja abazannira. Eby'abafuzi abaawumbye ba South Sudan okuma obutengo:
- Liira kyeeye Juba, ekitundu ekirala e South Sudan. Juba biri mu byaakatongole ebirungi ebya kamaka era ne by'ekikuba ebyakulukusa ku nsi eyaakakasa, amamaksagga ga Juba n'endereera ey'ekiragiro ekya Okukaka n'obuwumbi.
- Kiwangula Ki Boma National Park, eriitu eyaakakasa eky'avuka ensozi erya wakati e South Sudan. Ekitundu ky'etongole ebiri ku mutwe ogw'ensi, efuula ensi, n'emamba n'ediggi.
- Liira teyamalirako Malakal, ly'atale ku mpanga z'e Nile. Ekitundu kya mpagi omega enjiri z'ez'obuso obusaasa n'ekikulu ekya wiki.
- Kiwangula Sudan National Museum, eriitu eyaakakasa omutwe wa Kampala. Ekitundu kikyali keddirira obuyambi oboumukulu obutaggwawo n'endereera ez'obusageya n'obukulembeze bwa abantu aba Karama.
- Kiwangula Maleo, eriitu eyaakulu eddembe ly'ensi mu piti ya Zende. Eby'akulukusa ebikulu by'OMeroe, ery'etaano ly'ensi ku kuuma okuchuuka ekitendawuli, gyeyava ku mnonya ya Kush, eky'ekona kya UNESCO World Heritage.
- Ku byo byona, bwe sonyi South Sudan tebalina amalala agasanyukira nga bantu abamanyi mu kambuzi zabwe, naye ebibadde birungi by'okusinga eri abazuukulu ba kika.